ทำนองซอปั่นฝ้ายนี้ ทำนองซอก็เรียกกันตามชื่อเรื่องของบทซอปั่นฝ้าย ผู้ซอและแต่งทำนองปั่นฝ้ายคือพ่อครู ไจลังกา เครือเสน ศิลปินแห่งชาติจังหวัดน่าน โดยจะเป็นการขับซอพรรณนา ตั้งแต่การถางไร่ฝ้าย ตลอดจนปลูกฝ้าย จนฝ้ายใหญ่ มีดอกก็เก็บดอกฝ้ายจนถึงการนำฝ้ายมาปั่นฝ้าย อีดฝ้าย สุดท้ายก็ทอผ้าฝ้ายเป็นผืนผ้าแล้วนำมาตัดเย็บเป็นขั้นเป็นตอนซึ่งซอทำนองปั่นฝ้ายนี้ มีอยู่ท่อนเดียวต่อมา เจ้าสุนทร ณ เชียงใหม่ ได้แต่งท่อนที่ ๒ ขึ้น โดยอาศัย และยึดหลักทำนองเพลงเก่าเป็นแนว
ปัจจุบันทางวิทยาลัยนาฏศิลป์ จะใช้บรรเลงประกอบการฟ้อนสาวไหม ตามชนบทบางคนไม่รู้จักทำนองปั่นฝ้าย โดยเฉพาะทางเชียงใหม่จะรู้จัก และเรียกทำนองบ่าวเคิ้น เพราะพ่อครูบุญศรี รัตนัง นักร้อง คำเมืองได้นำเอาทำนองปั่นฝ้ายนี้ มาประพันธ์เป็นเพลงลูกทุ่ง ชื่อเพลงว่า บ่าวเคิ้น ในราวปี ๒๕๒๕ เพลงนี้โด่งดังมาก ได้รับความนิยมเลย ทำให้คนรู้จักทำนองซอปั่นฝ้ายในนามทำนองซอบ่าวเคิ้นตามคำนิยมที่เรียกติดปากกันไป ทำนองซอปั่นฝ้ายนี้ ทางเชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน จะไม่ค่อยนิยมซอเท่าไร แต่ทางจังหวัดน่านจะนิยมซอกันมาก ซอทำนองปั่นฝ้ายนี้ จะถูกนำเข้ามาสู่ และเผยแพร่ในเขตจังหวัดเชียงใหม่ ในราวประมาณ ปี พ.ศ.๒๕๑๐ หรือ ๒๕๑๑ - ๑๒ นี้ โดยสมัยคุณแม่บัวซอน ถนอมบุญ จำเอามาจาก พ่อครูคำผาย นุปิง ศิลปินแห่งชาติ จังหวัดน่าน เมื่อตอนที่ท่านมาบันทึกแผ่นเสียงที่ห้างนครพานิชเชียงใหม่ เพราะตอนนั้น แม่บัวซอนถนอมบุญ ท่านได้ไปบันทึกแผ่นเสียง เรื่องน้ำตาเมียหลวง กับบุญศรี สันเหมือง (เสียชีวิต) แม่บัวซอนเล่าให้ผู้เขียนฟังว่า พอจำมาได้ท่อนหนึ่งก็นำเอามาซอเชิญมาดูอำนวย ตอนยังเป็นช่างซออยู่ประจำคณะสี่โพธิ์แดง ซึ่งเป็นวงดนตรีวงแรกของ ภาคเหนือที่นำเอาศิลปินซอมาสังกัดอยู่มีคุณพ่ออำนวย กลำพัด เป็นหัวหน้าจากนั้นมาซอทำนองปั่นฝ้าย ก็พอจะเป็นที่รู้จักของชาวเชียงใหม่ เชียงรายมาโดยตลอด เช่น
| (ทำนองปั่นฝ้าย) |
| (๑) |
| สิบนี้วขอยกมือยอ(ซ้า) | ก่อนตี้จะซอจะขอไหว้กราบ |
| ท่านนักปราชญ์เกจิอาจ๋ารย์ | ป้อน้อยป้อหนานคนฟังตึงหมู่ |
| คุณลุงคุณปู่ทุกท่านมาฟัง | จารีตดีงามมันกำลังจะเสื่อม |
| เพราะสังคมป่าเถื่อนมีมากเหลือหลาย | สิ่งอันตรายกำลังจะเกิด |
(สร้อย) ..เอ่อ เออ เฮ้อ เออ เออ เฮ้อ เอ่อ เฮ้อ เออ เฮ้อ อ่อ.... |
| (๒) |
| สมัยเวอวายเวปด็อทคอม (ซ้ำ) | วัยรุ่นทดลองใจ๊เทคโนโลยี |
| คนสมัยนี้ปากั๋นหลงนิยม | มันเป๋นดาบสองคมมีทั้งดีและชั่ว |
| หน้ามืดต๋ามัวบ่คิดหน้าคิดหลัง | ลืมวัฒนธรรมของดีล้ำก่า |
| เดินตางไปหน้าบ่ะผ่อหัวแม่ติ๋น | จะปั๊กคิดตกขี้ดินย่ำใส่ติ๋นตั๋วเก่า |
(สร้อย) ...... |
| (๓) |
| จารีตและวัฒนธรรม (ซ้ำ) | ของเก่าโบราณควรสืบสานไว้พ่อง |
| ป้อเฒ่าแม่ม่อนได้สืบต่อกั๋นมา | เป๋นภูมิปัญญาของคนบ่ะเก่า |
| เฮาเป๋นลูกเต้าจ่วยเฝ้าผ่อกอย | อย่าลืมฮีตฮอยของดีท้องถิ่น |
| บ่หื้อไผดูหมิ่นดูถูกดูแควน | จ่วยกั๋นหวงแหนสืบสาวยาวเงื่อน |
(สร้อย) ...... |
| (๔) |
| ภาษากำอู้คนเมือง (ซ้ำ) | มันแสนรุ่งเรืองไผบ่ได้ดูหมิ่น |
| อย่างคนเมืองว่าสิ้นภาคกล๋างว่าผ้าถุง | เขาว่ากระบุงเฮาว่าก๋วยว่าเปี้ยด |
| ถ้าเฮาว่าใคร่เกี๊ยดเขาว่าโมโห | เขาว่าผอมโซเฮาว่าผอมกากดาก |
| ถ้าเฮาว่าป๊ากเขาว่าทับพี | ภาษาอู้เฮามีสืบเจ่นป้ออุ้ยแม่ม่อน |
(สร้อย) ...... |
