| ประเภท | การขับซอ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ศิลปะล้านนา | ทำนองซอตั้งเจียงใหม่ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| รายละเอียด |
ทำนองตั้งเจียงใหม่ ทางเมืองน่านจะเรียกซอทำนองนี้ ว่า “ทำนองขึ้นเจียงใหม่” ทำนองตั้งเจียงใหม่นี้ เป็นทำนองที่ให้ความไพเราะ เป็นทำนองที่ใช้ซอบทแรกของงานนั้นๆ หรือใช้ซอเป็นทำนองเริ่มเรื่องของงาน ทำนองตั้งเจียงใหม่นี้ จะใช้ซอเพียง ๒ จบ คือ ชายซอ ๑ จบ หญิง ๑ จบ ต่อจากนั้นนักขับซอชาย จะตั้งกลาย คือซอทำนองตั้งเจียงใหม่ ๒ ท่อนแล้วก็เปลี่ยนเป็นทำนองเชียงแสน เพื่อรับเป็นทำนอง จาวปุหรือจะปุต่อไป การขับซอทำนองจาวปุก็จะซอเพียงคนละประมาณ ๔-๕ จิ่ม (ท่อน) ต่อจากนั้นก็จะเปลี่ยนเป็นทำนองลาวไม้ หรือหละม้ายไปเรื่อยๆ และก็สามารถจะเปลี่ยนเป็นทำนองอะไรก็ได้ไม่จำกัด การขับซอบททำนองตั้งเจียงใหม่นี้ จะเป็นการขับซอเริ่มเรื่องหรือซอทักทาย หรือเป็นการขับซอสวัสดีท่านผู้ชม การขับซอทำนองตั้งเจียงใหม่จะเป็นการขับซอเพียงตอนเริ่มต้นของบทซอนั้นๆ คำว่า ๑ บทของซอ ไม่ได้จำกัดว่ายาว สั้น แค่ไหน ความยาวของ ๑ บทซอ บางทีก็ ๒ ชั่วโมง บางทีก็ชั่วโมงกว่าๆ สุดแท้แต่เวลาหรือบางทีก็ไม่ถึงชั่วโมง ทำนองซอตั้งเจียงใหม่เป็นทำนองที่สลับซับซ้อนพอสมควร คำสัมผัสของบทซอตั้งเจียงใหม่ก็ไม่เหมือนกับทำนองซออื่นๆ คือ จะเป็นคำสัมผัสเฉพาะตัวในทำนองตั้งเจียงใหม่เท่านั้น การขับซอทำนองตั้งเจียงใหม่ จะเป็นการบ่งชี้ ให้นักขับซอได้รู้ว่าระหว่างเสียงของผู้ขับซอกับเสียงปี่ จะไปกันได้ไหม ถ้าเกิดไปไม่ไหวเสี่ยงปี่ เล็กเกินไป ผู้ขับซอก็จะสามารถเปลี่ยนเอาปี่ ที่มีคีย์ใหญ่ขึ้นมาอีกการไปซองานแต่ละงาน ช่างปี่ จะต้องเตรียมปี่ ไปหลายๆ คีย์ เพราะปี่ แต่ละจุมจะมีคีย์เสียงที่ตายตัวไม่สามารถที่จะหมุนหรือปรับเปลี่ยนเสียงได้ เป็นเสียงไหนก็เป็นเสียงนั้น ซึ่งไม่เหมือนกับดนตรีประเภท ซึง หรือสะล้อ หรือดนตรีสากลทั่วไป เช่น
*** ข้อมูลได้รับการอนุญาตเผยแพร่ ศูนย์การเรียนรู้ซอพื้นเมือง พ่อครูอินตา เลาคำ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| รูปภาพ |
|---|
| วิดีโอประกอบ |
|---|
| เสียงประกอบ |
|---|