ฐานข้อมูลศิลปะล้านนา สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง | รายละเอียด

ประเภทการขับซอ
ศิลปะล้านนาทำนองซอจาวปุ หรือจะปุ
เอกสารประกอบ ดาวน์โหลดเอกสาร
รายละเอียด

ทำนองซอ จาวปุ หรือจะปุนี้ ทางเมืองน่านจะเรียกว่าทำนองซอ จ๊กก๊ก การเรียกทำนองซอแต่ละทำนองนั้นมักจะเรียกไม่เหมือนกัน แตกต่างกันไปตามท้องถิ่น ทำนองจะปุหรือซอจะปุนั้น เนื้อร้องและคำร้องจะเหมือนกับซอหละม้ายทุกท่อนทุกคำ จะแปลกก็คือการเปลี่ยนคีย์เสียงเท่านั้น ที่ให้เสียงสูงต่ำ ไม่เหมือนกัน ทำนองจะปุนี้ นิยมซอกันทั้งเชียงใหม่ และน่าน แต่จะไม่นิยมซอยาว แต่ทางจังหวัดน่านจะไม่มีคำว่า “จิ่มแหละนอ” ในตอนจบ คือตอนจบแล้วก็จบไปเลย ทำนองจะปุนี้ จะใช้ซอรับจากทำนองตั้งเจียงใหม่เท่านั้น คือ จะซอ ไม่เกินคนละประมาณ ๔ - ๕ จิ่มเท่านั้น

เพราะเป็นทำนองที่ซอยากพอสมควร ทำนองจะปุนี้ เข้าใจว่าอาจจะดัดแปลงมาจากทำนองมะเก่ากลาง การขับซอทำนองจะปุ นักขับซอหรือช่างซอจะต้องคอยฟังเสียงปี่ ให้ดีๆ จะต้องวางระดับเสียงให้ได้กับคีย์ปี่ พอถึงตอนช่างปี่ กลายหรือเปลี่ยนเป็นทำนองหละม้ายช่างซอก็จะต้องเปลี่ยนเช่นกัน

ซอทำนองจะปุนี้ ให้ความเพราะพริ้ง และอ่อนหวานอ้อยอิ่ง นักขับซอรุ่นใหม่จะต้องคอยระวังมากๆ สำหรับซอทำนองจะปุนี้ ถ้าจบจากทำนองจะปุนี้ ก็จะเป็นทำนองหละม้าย เช่น

(หญิงรับ)
พุทธะทำนายได้ทายไว้แต่ก่อน ว่าแถมหน้อยละอ่อนจะฮ้อยเม็ดข้าวขาย
กล๋างโต้งกล๋างนาจะบ่มีแฮ๊วควาย มันจะเริ่มเป๋นไปกำหน้อยกำหน้อย
ปู๋โค่งในนาจะบ่มีหื้อแก๋ง บ่ะเต้าบ่ะแต๋งจะแปงแผวแก่นร้อย
จิ่ม...........
(ช. ๑)
ปล๋าเหยี่ยนอยู่ฮูแป๋งฮางอยู่ปล๋ายไม้แก้วตี้ ซ่อนไว้จะกร๋ายเป๋นบ่ะผา
เป๋นงัวตั๋วควายมันจะหายจากนา นกเอี้ยงขี้หมาจะได้นาฮุ้งเฒ่า
นักปราชญ์จะบ่เจื่อในธรรม ปล๋าซิวคาจะลอยในบ่ะป๊าว
ละอ่อนสมัยมาดูถูกคนเฒ่า ว่าเปิ้นคนหัวโบราณ
ผ่อไปเต๊อะสมัยไปหน้า ก๋วยบุงเปี๊ยดซ้าจะบ่มีคนสาน
สองพันห้าร้อยกว่าเลยเกิ่งพุทธกาล คนโบราณตวายไว้ถูกต้อง
แม่ญิงสับหมึกป้อจายจีหู สุดแต่สะดือเขายังจีใส่ว้อง
จิ่ม..........

*** ข้อมูลได้รับการอนุญาตเผยแพร่ ศูนย์การเรียนรู้ซอพื้นเมือง พ่อครูอินตา เลาคำ

กลับหน้าหลัก

วิดีโอประกอบ

กลับหน้าหลัก

เสียงประกอบ

กลับหน้าหลัก