ประเพณีล่องสะเปา

เดือน : เดือนยี่ เหนือ

ชื่อเรียกอื่นๆ : -

เอกสารแนบ : ดาวน์โหลด

โดย : สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

คำอธิบายประเพณี

ประเพณีล่องสะเปา คล้ายกับประเพณีลอยกระทงในภาคกลาง คำว่า สะเปา นั้น หมาย เรือสำเภา ตามตำนานของประเพณีล่องสะเปามีประวัติสืบมาตั้งแต่สมัยหริภุญไชย ครั้งหนึ่งเกิดอหิวาตกโรคที่เกิดขึ้นในเมือง ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก ผู้คนจึงพากันอพยพไปอยู่ที่เมืองหงสาวดีเป็นเวลาหลายปี ต่อมาเมื่อทราบว่าอหิวาตกโรคในเมืองหริภุญไชยได้สงบลงแล้ว จึงต่างพากันเดินทางกลับคืนสู่เมืองหริภุญไชย แต่หลายคนไม่ได้กลับมาเนื่องจากตั้งรกรากปักฐานบ้านเรือนอยู่ที่เมืองหงสาวดี ส่วนผู้ที่กลับมาแล้วคิดถึงญาติพี่น้องที่ยังอยู่เมืองหงสาวดี ในช่วงเดือนยี่เป็งจึงได้จัดดอกไม้ธูปเทียนเครื่องสักการะ พร้อมทั้งเครื่องอุปโภคบริโภคใส่ลงใน สะเปา ลอยลงน้ำแม่ปิง น้ำแม่กวง เพื่อระลึกถึงญาติพี่น้อง จึงเป็นมูลเหตุของการลอยสะเปาหรือลอยกระทงนับแต่นั้นเป็นต้นมา

การล่องสะเปาของชาวลำปางไม่ปรากฏหลักฐานเด่นชัดนักว่ามีมาตั้งแต่สมัยใด แต่ปรากฏในสมัยเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต เจ้าผู้ครองนครลำปางองค์สุดท้าย ในระหว่างปี พ.ศ. 2440 – 2465 ได้จัดทำ สะเปาหลวงสร้างเป็นรูปเรือแบบเรือสำเภา มีเสากระโดง มีโคมร้อย เป็นโคมราวเล็กๆ ตั้งไว้บริเวณหน้าคุ้มหลวง ในเรือมีข้าวปลาอาหารและ รูปปั้นทาสีทาสาช้างม้าวัวควาย ก่อนที่จะแห่สะเปา เจ้าบุญยวาทย์วงษ์มานิต จะกระทำพิธีสระเกล้าดำหัวลงในสะเปาก่อน หลังจากนั้นข้าราชบริพารและชาวเมืองนำสะเปาน้อย ตามแห่เป็นขบวนจากคุ้มหลวงลงที่ท่าน้ำ ท่าช้างเผือกซึ่งเป็นบริเวณหลังจวนผู้ว่าราชการจังหวัดลำปางปัจจุบัน ราษฏรฝั่งแขวงเวียงเหนือต่างก็ถือสะเปาน้อย ร่วมลอยพร้อมกันสองฝั่งแม่น้ำ กล่าวกันว่าเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิตโปรดประเพณีล่องสะเปา ถึงกับตั้งชื่อธิดา 2 องค์ว่า เจ้าหญิงสะเปาแก้ว และเจ้าหญิงสะเปาคำ และมีเรื่องเล่าถึงเรือสะเปาที่มาเกยตื้นที่เด่นสะเปา ที่ท่าน้ำแม่วัง จังหวัดลำปาง จึงได้ชื่อหมู่บ้านสะเปาสืบมาจนถึงปัจจุบัน

ขอบคุณรูปภาพจาก : http://www.banmuang.co.th