ประเพณีฟ้อนผี

เดือน : เดือน 9 เหนือ

ชื่อเรียกอื่นๆ : -

เอกสารแนบ : ดาวน์โหลด

โดย : สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

คำอธิบายประเพณี

การฟ้อนผีเป็นประเพณีที่แสดงถึงความกตัญญูของลูกหลานในวงตระกูลต่อผีบรรพบุรุษ ปกติการฟ้อนผีจะจัดขึ้นทุกๆ 3 ปี ปีไหนไม่มีการฟ้อนก็จะจัดเพียงการถวายเครื่องเซ่นสังเวย เช่น หัวหมู ไก่ ลาบ แก่งอ่อม ผลไม้ หมาก เหมี้ยง บุหรี่ สุรา ฯลฯ เมื่อถึงปีที่ต้องจัดการฟ้อนผีจะมีการจัดเตรียมสถานที่สร้างปะรำ หรือที่เรียกว่า ผาม การฟ้อนผีจะมีความแตกต่างในรายละเอียดขึ้นอยู่กับประเภทของผีกล่าวคือ

ผีมดเป็นผีปู่ย่าที่สืบเชื้อสาย มาจากกลุ่มพ่อค้า,คหบดี,อาจารย์หรือผู้มีความรู้ทาง ด้านศาสตร์ต่างๆ มักจะมีการฟ้อนเพื่อบวงสรวงที่เรียก ว่าฟ้อนผีมด การสร้างผามจะมีลักษณะเป็นหลังคาเรียบขนานกับพื้นดิน ไม่มีการยกจั่วสูง เรียกปะรำลักษณะนี้ว่า ผามเปียง

ผีเม็งเป็นผีปู่ย่าที่สืบเชื้อสายมาจากเจ้าผู้ครองนคร ขุนนางชั้นสูง หรือคหบดีชั้นสูง นครลำปางในสมัยล้านนาเคยตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า เป็นเวลา 216 ปี การนับถือผีเม็งคงมีจุดเริ่มต้นตั้งแต่งสมัยนั้นเป็นต้นมาและสืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบันนี้ การสร้างปะรำจะมีลักษณะคล้ายกระโจมสูง แล้วมุงหลังคาลงมาเกือบถึงพื้นดิน ปะรำลักษณะนี้เรียกว่า ผามจ๋อง การฟ้อนผีเม็งในปัจจุบันยังสามารถพบเห็นได้ แต่ก็ถูกปรับเปลี่ยนขั้นตอนและพิธีกรรมให้เข้ากับเศรษฐกิจ และสังคมในยุคปัจจุบัน